Bizim bilgi tasavvurumuzu üç kelime birlikte ifade eder:
İlim, hikmet ve marifet. Din doğru bilgiye dayanmak zorundadır. Sahih ilim olmazsa, iman da ibadet de sahih olmaz. Hayatın hızlı akışı içerisinde imanın hakikatlerini okuyacak veya ihlaslı dualarla gerçek sahibinden isteyecek ne zamanımız, ne de yüzümüz kaldı.
Dinin anlatım dili ise hikmet dilidir. 'Allah’ın yoluna hikmetle çağır' buyuruluyor. Usulsüz füru bilgisi ne kadar yanlışsa, hikmetsiz hüküm bilgisi de o kadar yanlıştır. Ahkâm kesen fetvalara değil, hikmetli öğütlere ihtiyacımız var.
Zira fetva kazai değil, diyanidir. Akıl ve felsefe olmadan hikmet olmaz. Hikmetsiz konuşanların akıl ve felsefe düşmanlığı bundandır. Gazali der ki: 'Akıl, Allah’ın nurundan bir parçadır.' Yine der ki 'akıl içten gelen bir vahiy, vahiy dıştan gelen bir akıldır.' Akıl vahiy dengesini kurmak için İslam medeniyeti bir kütüphane dolusu kitabı miras bırakmıştır.
Bu mirastan mahrum olanlar 'Aklı kenara koymadan cennet olmaz' dediler. Oysa Kur’an bunun tersini söylüyor. İnsanlar ateşe doğru giderken 'Biz peygamberi dinleseydik ve aklımızı kullansaydık cehennem ehlinden olmazdık' diyeceklerdir."!
İşte bu yüzden Peygamber(sav) “Ya Öğreten olun, Ya öğrenen olun ya da dinleyen olun, Dördüncüsü olmayın helak olursunuz” demiştir.
İşte bu yüzden Aklı olmayanın dini olmaz denmiştir.
İşte bu yüzden üç kişiden kalem kaldırılmıştır hayır ve şer onlar için söz konusu değildir(Deliler-Çocuklar-Bunamış ihtiyarlar)
İşte bu yüzden Allah aklını kullanmayanları pisliğe mahkum etmiştir.(Yunus/100)
İşte irfanın zirvelerine tırmananlar İlimin yoldaşları olmuştur. İlimsiz irfan olmaz zaten.
İşte bu yüzden Peygamber (sav)"Alimin mürekkebini şehitlerin kanıyla denkleştirmiş ve tartmıştır."
İşte bu yüzden Hz. Ali(as) “Bilgin ölü olsa da diridir, Cahil diri olsa bile ölüdür, Bilgin ölse de yaşar cahil yaşarken ölüdür.” İfadesi derin uçuruma işaret eder.
İşte bu yüzden İmam Ali (as) ilim maldan hayırlıdır: ilim seni korur, malı sen korursun. Mal vermekle azalır, ilim öğretmekle artar.
İşte bu yüzden İmam Ali( as) İlim ruhun gıdasıdır, mal ise cesedin gıdasıdır. demiştir.
İşte bunun için Hz Ali (as) “Alimlere niçin öğretmediniz sorusu sorulmadan, Cahile niçin öğrenmedin sorusu sorulmayacaktır.” İfadesi konum ve sorumluluğun en derin ifadesidir.
Çünkü Alim için sorumsuzluk sorun üretecektir.
İşte bu yüzden Cafer-i Sadık-ı (as) “İlmi olmayan anlamaz, Anlamayan kurtulmaz, demiştir.
İşte bu yüzden Alim’in Uykusu Cahil ’in ibadetine denktir denmiştir.
İşte bu yüzden ilmi olmayan anlamaz denmiştir.
İşte bu yüzden ilim siperdir, cehalet zillettir denmiştir.!
İşte bu yüzden İlim nezakettir, cehalet felakettir denmiştir.
İşte bu yüzden Davut(as) İnsan hazinesinin dört kapısı vardır demiştir ki “İlim,Akıl,Sabır ve Rıza diyebilmiştir.”
İşte bu yüzden İlim rahmet, bereket ve nezakettir, Cehalet ise gaflet, Nedamet ,Delalet ve zulmettir denmiştir.
Tüm bunlardan anlaşılan da Alim felaket gelince görürü, Cahil gidince görür denmiştir.
İşte bu yüzden yüce Allah "Kulum bana hakkıyla ittaat ederse O'na doğruyu yanlıştan ayıracak bir idrak bahşederim" diye buyurmuştur ki, bütün gayretlerin Allah'ta düğümlenmesi de imanın hakikatidir.
İlmi ile rızai İlahiyi gözeten; mum olup kendisi yanan etrafına ışık saçan Hak aşıklarına selam olsun.
