Merhabalar değerli okuyucular. Bu yazımızda çocukları ve onların zekâ gelişimini kısaca ele alacağız. Çocukta doğduğundan itibaren birçok alanda gelişim başlar. Özellikle fizyolojik gelişim anne karnında başlar. Zihinsel gelişim de doğumdan sonra tam anlamıyla başlar. Zihin ve zeka kavramları birbirine yakın anlamdadır. Zekanın ne olduğunu en yalın haliyle ifade edelim. Zeka, bireyin dış ve iç dünyasını anlama/anlamlandırma becerisidir. Zekâ bireyin hayattaki sorunları çözme becerisidir. Zekâyı doğrudan gözlemleyemeyiz, ölçemeyiz. Zekâ becerisi gerektiren fiiller ve durumlara kişinin verdiği tepkilere dayanarak dolaylı bir gözlem ve ölçüm yapabiliyoruz. Örneğin Stanford Binet zeka testinde,;
“Hakim suçluya , asılacaksınız umarım bu sizin için iyi bir ders olur, dedi.” İfadesinde bireye buradaki tutarsızlığı sorarız. Eğer birey “ Adam asılınca ölür. Öldükten sona nasıl ders alacak ki? Bu saçma.” Cevabına benzer cevaplar verirse bu maddeden belirlenen puanı alacaktır. Bu gibi maddelere verdiği cevaplar üzerinden bireyin zeka düzeyiyle ilgili ölçüm yapabilmekteyiz. Bu süreç bireyin zeka düzeyiyle ilgili kesin bir hüküm değildir çünkü birey bilerek ve isteyerek sorulara cevap vermeyebilir veya yanlış cevap verebilir. Zeka çok karmaşık bir yapıdır. Gizemini hala muhafaza etmektedir. Birçok bilimsel araştırma zeka üzerinde yapılmış ve yapılmaya devam etmektedir.
Çocuğun zeka gelişiminde ilk 7-8 yıl çok önemlidir. Bu dönemde çocuğun zeka gelişimi destekleyecek uyaranlar, uyarıcılar sunmalıyız onlara. Bunlar:
1-Çocukla konuşmak, ona basit komutlar vermek.( topu al, hamuru kutuya koy, küpleri getir vb.)
2-Nesneleri her gün tanıttırma, isimlerini sormak.
3-Nesneleri rengine, büyüklüğüne, uzunluğuna vb özelliklerine göre sınıflandırmak/sıralamak.
4-Doğadaki birçok canlı, cansız varlığı mümkün oldukça birebir gözlemlemek.(Hayvanat bahçeleri,akvaryumlar,köyler vb.)
5-Özellikle 2 yaşından itibaren dil gelişimine bağlı olarak çocuk “neden,niçin,kim” sorularını sık sık soracaktır. Ebeveynler çocuğun sorularına bıkmadan açıklayıcı, basit ve anlaşılır dilde cevap verip, olaylara sebep-sonuç ilişkisi içinde anlatmalıdır. Çünkü bu soruların büyük bölümü toplumsal kurallar, tabiat olayları ve insan ilişkileri ile ilgili olmaktadır.
6-Zihin gelişimini desteklemek için günde 1 saati geçmeyecek şekilde uygun çizgi filmleri izleyebilir hatta ebeveynler de çocuğa eşlik edebilirler. Ara ara çizgi filmdeki karakterleri ve olayları basit düzeyde çocukla tartışabilirler. Çizgi filmler deneyimleme ve gözlem yapma imkânı olamayan(özellikle büyük şehirlerde yaşayan) çocuklar için olayları ve canlıları anlamasını kolaylaştırmaktadır. Tabi ki hangi çizgi filmi izleyeceği önemli bir husustur. Bu konuda TRT Çocuk gayet zengin içerikleri barındırın çizgi filmler yayınlamaktadır.
7-Çocuklarınıza masal ve öykü okuyunuz. Dinleme ve dinlediklerini zihninde canlandırma aktiviteleri zihin gelişimini destekler.
Bütün bu saydıklarımızın yanında zihin gelişimi için sağlıklı beslenme özellikle ilk 2 yıl anne sütü ile beslenme çok önemlidir.
Zekâ ne kadar bu saydıklarımızla beslenirse o kadar gelişir. Bu gelişim bir süreçtir.
Bir sonraki yazıda görüşmek üzere, selametle kalınız.
